Natuur en landbouw

Leen een Natuur of Landbouw leskist en je hebt een kant en klare les, die je zelf op school of in de directe omgeving met de klas doet.
Een leskist mag 3 weken geleend worden.
Lid-scholen lenen gratis. Anderen betalen per Leskist € 10,-.
Om teleurstelling te voorkomen raden wij aan te reserveren.

Er zijn Natuur en Landbouw leskisten over:

Bijenpad

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: Buiten bij bloemen, in het voorjaar en de zomer.

Welk type bijen zijn er en hoe leven ze? Hoe groeit een bij, wat doen ze en hoe praten bijen met elkaar?
Aan de hand van 10 opdrachten leren de leerlingen spelenderwijs meer over het bestaan van een bij.
Ook vragen als “Wat wordt er bedoeld met de term ‘Bezig Bijtje’?”, komen aan de orde.

Kinderen ontdekken het met behulp van deze leskist.

Bijenkast/kist

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Van mei – september, buiten en binnen

Een echte bijenkast dient als leskist. Alle attributen van de imker zijn ook aanwezig.. Natuurlijk ook een potje bijenwas. De leskist is bestemd voor groep 5 en 6, maar ook voor de onderbouw is er een lesbrief. Werkbladen voor alle bouwen zijn aanwezig. Er is een serie mooie grote foto’s met alle informatie over bijen. De rest van de inventaris bestaat uit informatie, zoekkaarten en een cd-rom. Eigenlijk kan een les over bijen niet gegeven worden zonder een bezoek aan een bijenstal te brengen of een imker uit te nodigen in de klas. Telefoonnummers om een bezoek te kunnen regelen staan vermeld in de reader “Bomen en bijen”.

Bomen in de klas

Voor: groep 5/6
Te gebruiken: binnen en buiten bij bomen, alle seizoenen.

De kinderen gaan in kleine groepjes zelfstandig aan de slag met de 15 opdrachten. Ze bestuderen verschillende bladeren, tellen de jaarringen in hout, ontdekken hoe een boom drinkt en waarom wij bomen nodig hebben.

Maak van te voren een takkentafel (zo mogelijk samen met de kinderen). Zet allerlei verse takken met knoppen en/of met bladeren in het water zodat kinderen de ontwikkeling kunnen volgen. Verder zitten bijna alle materialen in de leskist, voor enkele moet je zelf zorgen.

Brood maken

Voor: Groep 1 t/m 6
Te gebruiken: Binnen het hele jaar

Het “dagelijks brood” is één van de oudste vormen van voeding. In de lesbrief van het Natuurmuseum Groningen wordt uitvoerig beschreven hoe ons brood in de loop der eeuwen is ontstaan. Samen met 4 – 8-jarigen kun je in de klas zonder oven tóch (Zuid Duitse) broodjes bakken. Het lespakket “Brood aan de basis” bevat een docentenhandleiding voor onder-, midden- en bovenbouw en een videofilm + DVD. In de leskist zijn verder een uitgebreid graanpakket, een reader, zoekkaarten om landbouwgewassen te herkennen en een boekje over de molen in Makkinga aanwezig. In de map staan heerlijke recepten om brood te bakken; het alternatieve receptenboekje “7 Granen” vermeldt recepten voor de verwerking van de hele en de gemalen graankorrel.

Ook is er een brood-bakmachine aanwezig.

Ganzenkist

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: In de herfst en winter, buiten en binnen

Deze kist bevat diverse lesmiddelen en opdrachten om zelfstandig te werken aan het onderwerp. Vogeltrek, diverse soorten ganzen, hun voedsel en leefgewoonten komen aan de orde. In de kist zitten vogelringen, veren, video en achtergrondinformatie. Zelfs 2 opgezette ganzen kunnen erbij worden geleend. Voor een dagdeel veldwerk zijn observatieopdrachten aanwezig.

Herfst

Leskist

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: In de herfst, buiten en binnen

Herfst is voor kleuters een fantastisch seizoen. Wat is leuker dan vruchten, bladeren en zaden verzamelen, vergelijken, bekijken en wie weet ook proeven? Opdrachten voor buiten en in de klas. Misschien zijn er nog paddenstoelen te vinden? Vervelen is er niet bij in de herfst. Als het regent dat het giet is er altijd nog het bomenspel dat lekker binnen in het behaaglijke klaslokaal gespeeld kan worden.

Lestas

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: In de herfst, buiten en binnen

Deze lestas bestaat uit een selectie van het materiaal in de Herfstleskist gr 1 t/m 4.
Aan de hand van 14 opdrachtkaarten gaan de leerlingen met spiegeltjes, loeps en zoekkaarten aan de slag.
Ze gaan o.a. bladdansen, een natuurschilderij leggen en paddenstoelen bekijken.
Met deze tas kun je zonder verdere voorbereiding met de klas naar park of bos.

Wandeling

Voor: Groep 3 t/m 4
Te gebruiken: In de herfst, buiten

Met behulp van het “52 Buitenavonturen in Fryslân” boekje is door het NME een aantrekkelijke mini leskist samengesteld.
Denk aan wroeten in de modder, springen als een kikker of speuren naar diersporen.
Wat extra hulp (bijv. ouders) is handig.

Insectenstad

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Voorjaar t/m herfst

De stad bestaat uit buizen die met elkaar in verbinding staan. Allereerst moet een bodemdiertje uitgekozen worden. Daarna wordt de insectenstad volgens de gebruiksaanwijzing voor dit diertje ingericht.

En dan maar kijken wat er allemaal gebeurt als er beestjes inzitten……………

(Kinder)boerderij

Voor: Groep 1 t/m 5
Te gebruiken: Vrijwel het hele jaar, buiten en binnen

Wat is er mooier voor kinderen dan dartelende lammetjes, de kippetjes voeren of zo’n grote koe, die gemolken wordt, te bewonderen?

In de map van leskist de (kinder)boerderij staan allerlei lessuggesties over de boerderij voor de leerlingen van groep 1 t/m 5. Ook is hierin informatie te vinden over het project “Klas tussen de koeien”. Voor de kleuters bevat de leskist een opdrachtencircuit met 10 tasjes. Dit circuit kan gelopen worden op kinderboerderij de Naturij. Elk groepje gaat met een eigen tasje de aangegeven route volgen en aan de hand van een opdrachtenboekje vragen beantwoorden en opdrachtjes uitvoeren. Ook voor schoolreisjes kan de kist geleend worden.

Kleine diertjes in de klas

Voor: Groep 4
Te gebruiken: Binnen en buiten

Bij dit project wordt zowel binnen als buiten gewerkt met kinderen uit groep 4. Na een inleidend kringgesprek over kriebelbeestjes gaat de leerkracht met de leerlingen naar buiten om verschillende kleine beestjes te verzamelen. Voorzichtig, want ze zijn erg kwetsbaar!

Terug in het lokaal worden in de 4 hoeken 3 terraria en een wormenbak ingericht als onderkomen voor de diertjes. De volgende dag kan in elke hoek een groepje kinderen de kleine diertjes observeren en/of er “proefjes” meedoen. Daarna doorschuiven naar de volgende hoek. Na evaluatie laat de leerkracht samen met de kinderen de beestjes buiten weer vrij.

Landbouw

Voor: Groep 7/8
Te gebruiken: Buiten op de boerderij en binnen

Reeds eeuwenlang bestaat er een wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving. In de map zijn rond het thema “de Friese boerderij “ voor de bovenbouw lessuggesties uitgewerkt, waarin de betekenis en het gebruik van de omgeving door de mens duidelijk wordt.

De geschiedenis van het boerenbedrijf wordt behandeld en er is een lesbrief over biologische landbouw. Voor de verschillende opdrachten en activiteiten genoemd in de map is praktisch materiaal aanwezig.

Bij de lessen kan verder gebruik gemaakt worden van agrarische vakbladen en zoekkaarten.

Muizen

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Binnen, het hele jaar

Bijna elk kind heeft wel eens een muis gezien. Buiten en binnen in huizen of schuren, overal komen muizen voor. Er zijn een heleboel soorten; welke zou je hier kunnen vangen? En wat eet een muis, hoe gedraagt hij zich en hoe werkt een “muisvriendelijke” muizenval?

Muizen worden zelf ook opgegeten door dieren zoals uilen. Door braakballen van uilen te pluizen kun je te weten komen welke soorten door deze roofvogels gegeten worden.

In de leskist zijn een handleiding, lesbrief, ingrediënten voor lokvoer, muizenvallen en een zoekkaart aanwezig.

Pannenkoekenkist

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: Hele jaar, binnen

Pannenkoeken bakken in de klas met meel dat je zelf gemalen hebt. Een houten graanmolentje is het belangrijkste onderdeel van deze kist. Verder zitten er keukenmaterialen in om pannenkoeken mee te bakken. Alleen de warmtebron moet je zelf verzorgen. Het prentenboek over Opa Pettsson die pannenkoeken bakt zit ook in de kist.

Pronkepauw

Voor: Onderbouw
Te gebruiken: Binnen en buiten, het hele jaar

De leskist Pronkepauw kan gebruikt worden bij een bezoek aan de kinderboerderij.

Vooraf wordt het project ingeleid door een klassegesprek en het verhaal over Pronkepauw.

Op de kinderboerderij gaan de kinderen in kleine groepjes allerlei spelopdrachten uitvoeren. Belangrijk is dat ze zelf van alles waarnemen en ontdekken. Ook het aaien van dieren komt in een opdracht aan bod, waarbij zeker een extra begeleider aanwezig zal moeten zijn. Na elk spelletje wordt een gekleurd rondje aan de pauw gehangen. Doel is om de hele pauw vol te krijgen.

Zowel het materiaal van de boerderij- als van de schoolspelletjeskist is aanwezig in deze kist.

Aan de hand van de plaatjes van de schoolspelletjeskist wordt oa besproken wat de kinderen ervaren hebben op de kinderboerderij.

Rekenlotto Vlinders, Bijen, Uilen, Kikkers

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: binnen

De leskist bevat twee reken lotto spellen voor 1 tot 4 personen per spel. Oefen het rekenen op een speelse manier met vlinders, uilen, bijen, kikkers en de cijfers 1 t/m 5. Of maak het een stapje moeilijker en ga rekenen met de cijfers 1 t/m 10.

Schapen, lammetjes en wol

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Binnen en buiten, hele jaar

Doel van de kist is de leerlingen kennis te laten maken met schapen, lammetjes en wol.

Wol is er gewoon, maar je realiseert je niet hoe veelzijdig wol is. De leskist bevat informatie en materiaal over schapen, schapenrassen, schapen scheren, over wolsoorten, spinnen vilten weven enz.. Leesteksten, proefjes met wol, knutselideeën voor kralen en armbandjes o.a., een puzzelspel, opdrachtkaarten en observatieopdrachten zitten in de kist.

Een verzameling van wolsoorten zit in de kist.

Schelpen

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Hele jaar, binnen en buiten

De leskist bevat een behoorlijk uitgebreide verzameling binnen- en buitenlandse schelpen. Een lesbrief met lessuggesties en zoekkaarten completeren de kist.

Leuk voor groepen die naar een eiland gaan met schoolreis of vlak na de vakantie als de leerlingen met schelpen naar school komen.

Slakken

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: Lente, zomer, herfst, binnen en buiten

Slakken zijn dieren die iedereen kent, maar waar weinig mensen veel van weten. Slakken wekken zelf soms afkeer op door hun glibberige lichaam en hun manier van voortbewegen. Maar slakken vervullen een belangrijke rol in de natuur. Slakken lenen zich er goed voor om ze eens rustig te bekijken en vooral huisjesslakken laten zich gemakkelijk oppakken.

Slakken zoeken kan rond de school gebeuren en het bekijken en ontdekken wat er allemaal aan een slak te zien is, kan goed in de klas gedaan worden.

In de leskist zitten duidelijke opdrachtfoto’s zodat de leerlingen kunnen zien wat ze met de slak kunnen doen en waarnaar ze kunnen zoeken. Voor kinderen die al lezen zijn er opdrachtkaarten.

Materialen als loeps, plastic plaatjes om ze op te laten lopen en een doorgesneden slakkenhuis zitten in de kist. Ook is er een plastic bak waarin de slakken enige tijd in de klas kunnen worden gehouden.

De lesmap is duidelijk en bevat ook suggesties voor bewegingsonderwijs en muziek die aansluiten bij het onderwerp.

De leskist is gemaakt door het IVN consulentschap Flevoland.

Smaaklessenkist

Voor: groepen 1 t/m 8
Te gebruiken: binnen, alle seizoenen.

Smaaklessen is een volledig lespakket over eten voor het basisonderwijs. De leerlingen gaan klassikaal, in tweetallen of individueel, o.a. proeven, ruiken en ervaren. Spelenderwijs leren ze over de herkomst van eten en gezondheid. Via digiborden is het mogelijk een verdiepende smaakmissie te ondergaan. De leskist bevat alle opdrachten en materiaal zoals: borden, bestek en drinkbekers. Per groep is er een handleiding voor de leraar. Hierin staat ook aangegeven welke benodigdheden, buiten leskist om, door de leraar zelf verzorgt moeten worden.

Spinnen

Voor: Groep 5 en 6
Te gebruiken: Aan het eind van de zomer, begin herfst, binnen en buiten

Spinseldraden sterker dan staal? Het klinkt ongeloofwaardig maar is toch echt waar! Dit en allerlei informatie over spinnen kun je vinden in de spinnenleskist.

In de kist zit een handleiding met lessen. Bij elke les wordt aangegeven welk materiaal hiervoor nodig is. Met de loeppotjes kunnen spinnen gevangen worden. Het determineren van de spinnen kan gebeuren aan de hand van zoekkaarten. “Het grote spinnenboek” lees je in één adem uit: erg leuke en leerzame informatie over spinnen. Ook “Spinnen in beeld” en “Thieme’s spinnengids” zijn nuttige boekjes boordevol wetenswaardigheden.

Leen de spinnenleskist, overwin je angst voor spinnen en wordt met de kinderen uit je groep een echte spinnenkenner.

Stenenkist (onderbouw)

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: Hele jaar, binnen en buiten

Deze stenenkist is gecombineerd met de vertelkoffer “Max en de toverstenen”. Het prentenboek en Max zelf horen bij de kist. Verder bevat de kist een serie genummerde kleine stenen en hun “moederstenen”. Een lesmap vol ideeën en suggesties en een serie opdrachtkaarten voor een circuit buiten op het plein met materialen hiervoor, bieden een enorme hoeveelheid mogelijkheden. Voor je het weet ligt de klas vol met van huis meegebrachte stenen!

Stenenkist (midden- en bovenbouw)

Voor: Groep 5 t/m 8
Te gebruiken: Hele jaar, binnen en buiten

Kennismaken met allerlei soorten stenen, wat kun je er aan zien en wat kun je ervan maken?

Voor midden- en bovenbouw een lesmap met opdrachten en ideeën met en over stenen. Wegen, kijken, meten, vergelijken en bouwen met stenen staan centraal. Er zijn opdrachtkaarten voor groep 5/6 die deels binnen, deels buiten gedaan kunnen worden. De kist bevat een grote hoeveelheid genummerde stenen met informatie hierover (grote moederstenen en bijbehorende kleine stenen) en het prentenboek “Max en de toverstenen”.

Voor de onderbouw is een aparte versie van de kist.

Stenen slijpen en maken

Voor: Groep 5 t/m 8
Te gebruiken: Binnen het hele jaar

Met de tumbler kunnen de leerlingen hun eigen stenen slijpen. Er kan geknutseld worden met de BRIX bouwpakketten. Als aanvulling op de leskist stenen zou deze kist ook geleend kunnen worden.

Stinzenflora

Voor: Groep 7 en 8
Te gebruiken: Voorjaar, binnen en buiten

De leskist Stinzenplanten is een onderdeel van het project ”stinzenflora” dat in Friesland heeft gedraaid. Niet alleen de botanische kant, maar ook de cultuurhistorie van stinzentuinen wordt belicht.

Met deze leskist kunnen de leerlingen in groepjes buiten in een stinzentuin of een tuin met voldoende stinzenplanten een aantal opdrachten uitvoeren.

Na dit dagdeel veldwerk kunnen ze een aantal stinzenplanten herkennen en weten ze iets van het beheer van deze tuinen.

In de leskist vind je ook een stukje geschiedenis van stinzen en states. Ook de aanleg en oorsprong van stinzentuinen komt aan bod. De leerlingen kunnen zelf een stinzentuin ontwerpen.

Uilen

Voor: Groep 5 t/ 8
Te gebruiken: Goed om in de winter binnen te doen.

In deze kist zitten alle spulletjes die je nodig hebt om uilenballen te pluizen. Er zit informatie in over uilen, een Uilenspel, een video en een boekje over uilen.

Als je op tijd aangeeft wanneer je de kist komt lenen kunnen wij ook voor uilenballen zorgen indien nodig.

Vlinders

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Binnen en buiten van april t/m september

De leskist bevat naast de lesmap met ideeën ook opgezette vlinders om het determineren te oefenen. Verder puzzels en spullen om proefjes mee te doen in de klas. Natuurlijk moet je eitjes of rupsen in de klas hebben of een vlinderpakket bij de vlinderstichting bestellen als je over vlinders werkt.

Vogels om huis en boerderij

Voor: Groep 5 t/m 8
Te gebruiken: In het voorjaar, evt. in september, buiten

Veldwerk rond de boerderij of in het park is de opzet van de kist. Welke vogels komen hier voor, hoe leven ze en wat eten ze? Om kennis te maken met de diverse vogels om ons heen is er een introductie op het veldwerk: geluiden oefenen met een cd, dia’s en een vogelzoekkaart.

Het veldwerk bestaat uit een bezoek aan een boerderij waar doe-opdrachten uit een opdrachtenboekje op en rond het erf worden gemaakt. De bedoeling is hierbij vogelwachters in te schakelen. Voor verdere verwerking van het thema zitten ideeën in de lesmap. Spulletjes om uilenballen te pluizen zijn eveneens aanwezig. Begeleiding bij het veldwerk kan via het steunpunt geregeld worden.

Vogelcircuit

Voor Alle groepen
Te gebruiken: In het voorjaar en de zomer

De leskist richt zich vooral op de vogels rond huis en school. Herkenning op kleur, geluid en snavelvorm bv komen aan bod. In de kist zitten ook 2 opgezette vogels en 2 verrekijkers. De kist gaat niet erg diep op het onderwerp in, maar het is een begin.

De hele school kan met dit opdrachtencircuit uit de voeten. Het kost ongeveer een uur. Er is een serie opdrachten voor de jongere kinderen en een serie voor de ouderen die elkaar gedeeltelijk overlappen. De opdrachten kunnen rond en eventueel in de school worden uitgezet door de groepsleerkracht. Alle benodigde materialen zitten in de kist en er is ook een antwoordenboekje wat de leerlingen invullen en een antwoordenblad voor de leraar.

Watch (2 exemplaren)

Voor: Groep 6, 7, 8
Te gebruiken: Buiten in lente zomer en herfst

Watch is een project waarbij de leerlingen actief onderzoek doen naar de kwaliteit van het water in hun omgeving. De gegevens kunnen op een website worden gezet en worden vergeleken met de gegevens van andere watchers.

In groepjes worden buiten gegevens verzameld over het water, het dierenleven en de plantengroei bij dit water. Vele laagdrempelige opdrachtkaarten zitten in de lesmap. Er kan zeer praktisch gewerkt worden gedurende een aantal dagdelen, maar je kunt het ook tot één dagdeel beperken. ICT, aardrijkskunde en geschiedenis zijn ook in project geïntegreerd.

Waterdiertjes vangen (2 exemplaren)

Voor: Groep 3 t/m 8
Te gebruiken: Van april tot oktober, buiten

Een verzameling loeppotjes, schepnetjes, teiltjes, aquaria, zoekkaarten kunnen worden geleend als je met de klas naar de sloot gaat.

Twee microscopen kunnen ook worden meegenomen.

Als je een diertje op een schaaltje hieronder legt gaat er een wereld voor je open.

De kinderen kunnen hiermee geweldige ontdekkingen doen, bijv. als ze watervlooien of kleine wormpjes bekijken! In “Snoeken, salamanders en andere slootbewoners” is een heleboel informatie te vinden over de waterbewoners. Een echte doe-kist dus.

Weidevogels

Voor: Groepen 6 t/m 8
Te gebruiken: Van maart tot en met mei, buiten

Broedvogels in de wei staan centraal. Ter introductie leren de kinderen de vogels te herkennen d.m.v. een DVD.

Hierna gaan ze tijdens een dagdeel veldwerk de wei in om van alles te leren over de levenswijze en het beheer van weidevogels. In groepjes worden opdrachten gedaan waarbij de weidevogels de hoofdrol spelen. De bedoeling is dat vogelwachters bij het veldwerk aanwezig zijn.

De contacten met hen kunnen via het steunpunt gelegd worden.

Wonderweb (2 exemplaren)

Voor: Groep 5/6
Te gebruiken: April – oktober

Deze leskoffer is om buiten rond de school te gebruiken. Door bezig te zijn met enkele van de dertig dier- en plantensoorten die nagenoeg rond alle scholen te vinden zijn, ontdekken de leerlingen de biodiversiteit. Zij worden zich bewust van de onderlinge relaties tussen plant, dier en mens en hun leefomgeving. Het hele pakket kost maximaal 8 uren.

Zintuigen

Voor: Groep 1 t/m 4
Te gebruiken: Hele jaar, binnen

Lessuggesties en materialen om alle zintuigen te gebruiken zitten in deze kist.

Diverse soorten vloerbedekking voor een blote voetentocht, een voeldoos, geluidenbingo, geluidenmemorie met 20 hoorkokertjes en vele ideetjes voor zintuigspelletjes. Verder hoorspel om voor te lezen waarbij de kinderen de geluiden moeten maken.

Zuivel

Voor: Alle groepen
Te gebruiken: Hele jaar, binnen

Met dit lespakket kan in de klas boter, yoghurt, kwark en kaas worden gemaakt.

Voor alle groepen is een thema uitgewerkt, maar hier kan uiteraard vanaf geweken worden. De boerderij staat bij groep 1 en 2 centraal, zij maken een saromatoetje. Groep 3 en 4 bezoeken de supermarkt en verdiepen zich daar in de zuivelproducten en hun verpakking. Op school wordt een vlaflip gemaakt. Groep 5 maakt yoghurt, groep 6 boter, groep 7 kwark en groep 8 kaas.

Informatie, lesmateriaal en werkbladen zijn voor alle groepen aanwezig. In de kist zitten materialen, kaasvaatjes, potjes met stremsel en andere noodzakelijke stofjes die nodig zijn bij het kaasmaken. Voor de rauwe melk moet iedereen uiteraard zelf zorgen. Een bezoek aan een kaasboerderij in de gemeente is ook mogelijk.